Η παιδική ηλικία, τότε και σήμερα (6η συνέντευξη)
Ξεκινάμε την 6η συνέντευξη του προγράμματος και μαζί μας έχουμε την Αντωνία Χατζηγιάννη και την Πόπη Λιβανίου, μόνιμους κατοίκους Χάλκης, να μας μιλήσουν για την παιδική ηλικία, στο παρελθόν και σήμερα.
- Πες μας Αντωνία σε γενικές γραμμές, τα παιδιά όταν γεννιόντουσαν αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην βρεφική ή στην παιδική τους ηλικία;
Καταρχήν τα παιδιά γεννιόντουσαν εδώ στον νησί από μια μαία. Δυσκολίες υπήρχαν πολλές γιατί δεν υπήρχε γιατρός, αλλά μια πρακτική νοσοκόμα, μια μαία. Όποια γυναίκα ήταν να γεννήσει, φωνάζανε την μαία. Εγώ συγκεκριμένα ήμουν πέντε ετών όταν γεννούσε η μητέρα μου στο σπίτι. Ήρθαν 2-3- γυναίκες μαζί με τη μαία, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, με μια λάμπα πετρελαίου. Εγώ πιστεύω ότι γινόταν με τη βοήθεια του Θεού, ήταν τυχερές.
- Υπήρχαν και ατυχήματα;
Ναι υπήρχαν, αλλά όσες γυναίκες που ακούγαμε ότι γεννούσαν, γεννούσαν με δύσκολες συνθήκες, συχνά μόνες τους. Ήταν πολύ τυχερές και γεροί οργανισμοί. Τότε δεν υπήρχαν τόσες μολύνσεις όσες σήμερα.
Στο μεγάλωμα του παιδιού βέβαια υπήρχαν επίσης δυσκολίες. Οι περισσότερες γυναίκες θήλαζαν μέχρι δύο ή τριών ετών και έτσι προστάτευαν το παιδί από ασθένειες. Δεν είχαν όλα τα παιδιά τη δυνατότητα να εμβολιαστούν. Αρρωστούσαν βέβαια και παιδιά με σοβαρές αρρώστιες όπως πολιομυελίτιδα, κάποια παιδιά πέθαιναν από περιτονίτιδα, αλλά δεν γνώριζαν την αιτία και έλεγαν «κάποιο πρόβλημα με το έντερό του είχε». - Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις πήγαιναν στη Ρόδο, στο νοσοκομείο;
Αν προλάβαιναν, ναι.
Η ζωή του παιδιού που μεγάλωνε σε ένα τέτοιο περιβάλλον, δεν είχε πολλές παραστάσεις, δεν είχε τηλεόραση, δεν είχε παραμύθια για να ακονίσουν το μυαλό του παιδιού. Έτσι, κατασκευάζαμε παιχνίδια όπως κούκλες από πανί τα κορίτσια, όπλα από ξύλο τα αγόρια και έτσι ασχολούνταν το παιδί.
Στο σχολείο πιστεύω ότι είχαμε καλούς εκπαιδευτικούς. Κανείς δεν ήταν από εδώ, άλλοι από Αθήνα, άλλοι από Ρόδο και από αλλού. Είχαμε μόνο Δημοτικό και οι δάσκαλοι φρόντιζαν τα παιδιά και τα προέτρεπαν αν προχωρήσουν. Δραστηριότητες πολλές δεν υπήρχαν – στο σχολείο έπαιζαν μπάλα, το ψάρεμα ήταν το χόμπι τους, και άλλες δραστηριότητες που είχε το νησί, χωρίς όμως να έχουν άλλες επιλογές.
- Πόσα παιδιά υπήρχαν τότε στο σχολείο;
Τότε το 1970, ήταν περίπου 35 – 40. Δεν ήταν μόνο παιδιά από Χάλκη, αλλά και από άλλα νησιά όπως Λέρο, Κάλυμνο που είχαν τους γονείς τους εδώ ψαράδες. - Πόπη εσύ για το θέμα της παιδικής ηλικίας σήμερα, τι έχεις να πεις;
Εμείς σαφώς και δεν ήταν τόσο δύσκολη η ζωή μας, λόγω μεγαλύτερης οικονομικής ευμάρειας, είχαμε παιχνίδια, είχαμε πολλές ευκολίες. Αναφορικά με την παιδική μας ηλικία, εμείς περάσαμε πολύ ωραία. Για τα δικά μου παιδικά χρόνια έχω πολλές καλές αναμνήσεις. Κάναμε όλοι μαζί παρέα, παίζαμε στην πλατεία, πηγαίναμε σχολείο και μετά ήταν η ώρα του παιχνιδιού. Είχαμε βέβαια ελάχιστες επιλογές, αλλά πάντα βρίσκαμε κάτι καινούργιο να κάνουμε. Έχω παρατηρήσει ότι τώρα έχει χαθεί και αυτό, λόγω της τηλεόρασης, λόγω του ότι οι γονείς είναι πιο ελαστικοί, λόγω του Internet, του facebook κλπ. Υπάρχουν περιπτώσεις δηλαδή που βρίσκονται παιδιά στο ίδιο μαγαζί και μιλάνε μέσω facebook. Το καλοκαίρι που έρχονται και άλλα παιδιά, παρατηρείται το ίδιο. Αφιερώνουν πολύ χρόνο να κάθονται να παίζουν με τα tablet τους και να είναι 5 παιδιά χωριστά. Πιστεύω ότι είναι θέμα γονιών και διαπαιδαγώγησης. Σε εμάς αυτό δεν συνέβαινε, αλλά και δεν θα μας άφηναν να το κάνουμε. Ήταν άλλη η διαπαιδαγώγηση. Εγώ τελείωσα το 2004. - Στο σχολείο πόσα παιδιά ήσασταν;
Εγώ ήμουν μόνη μου στην τάξη. Στο Δημοτικό επειδή ήταν διθέσιο, είχα παρέα με άλλα παιδιά στην ίδια τάξη, από το Γυμνάσιο και μετά ήμουν κυρίως μόνη μου, εκτός και εάν είχα παρέα λόγω … απόδοσης – αν έμενε κάποιος πίσω!
Δεν νοιώθω όμως ότι στερήθηκα κάτι. Γιατί στην ώρα του σχολείου, ήταν σχολείο. Μετά, παρόλο που δεν είχα συνομήλικο, κάναμε όλοι μαζί παρέα. Και σήμερα συμβαίνει σε κάποιο βαθμό το ίδιο γιατί υπάρχουν λίγα παιδιά σε κάθε τάξη. - Σε σχέση με το πώς μεγαλώνει ένα παιδί σε μια μεγάλη πόλη, τι πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα βλέπεις;
Σε μια πόλη υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές αλλά δεν έχει καμία σχέση η ζωή η μία με την άλλη. Το παιδί έχει πολλά προνόμια, μπορεί να πάει για άθληση, στίβο, μπάσκετ, γυμναστήριο, φροντιστήρια, επιπλέον εκπαίδευση, επιπλέον γλώσσες, που εμείς δεν τα είχαμε αυτά. Από κει και πέρα όμως σε εξωσχολικό επίπεδο και όχι εκπαιδευτικό, είναι πολύ περιορισμένα τα παιδιά στην πόλη. Γιατί μέχρι να πάνε σε μια ηλικία που θα είναι αξιόπιστα για να βγούνε έξω μόνα τους, να μπορεί να τα εμπιστευτεί ο γονιός, δηλ μέχρι τα 16 – 17 τους στερούνται άλλα πράγματα, ενώ εμείς όχι. Εμείς από 8 χρονών γυρνάμε έξω και οι γονείς μας δεν φοβούνται, είναι ήσυχοι. Πιστεύω δηλαδή ότι εμείς μεγαλώσαμε καλύτερα, πιο ανθρώπινα. - Αντωνία, τι λες εσύ σε σχέση με την ανατροφή ενός παιδιού στη Χάλκη και σε μια μεγάλη πόλη;
Τα παιδιά που μεγαλώσανε στη Χάλκη, είναι πιο ισορροπημένα παιδιά. Μεγαλώνουν με ελευθερία, δεν φοβάσαι τους κινδύνους που έχει μια πόλη, οι γονείς δεν ανησυχούν. Στην πόλη είτε μέσα είτε έξω απ’ το σχολείο, παρασύρονται από διάφορες παρέες, γιατί μέχρι να μπει στη εφηβεία που είναι η δυσκολότερη, πιο ισορροπημένο είναι το παιδί του νησιού. Είναι κοντά στη φύση. Αντίθετα η πόλη σου προσφέρει άλλα όπως περισσότερες επιλογές, τα σχολεία κλπ. - Θα ήθελες να είχες μεγαλώσει σε πόλη;
Όχι. Ούτε για το παιδί μου θα ήθελα. Και δεν μετάνιωσα και ούτε και αυτά μετανιώνουν. - Εσύ Πόπη, μεγάλωσες εδώ, σπούδασες σε άλλη πόλη. Θα ήθελες να είχες ζήσει κάτι διαφορετικό, δηλαδή θα ήθελες να είχες τελειώσει το σχολείο στη Ρόδο, στην Αθήνα ή στο Ρέθυμνο όπου σπούδασες;
Όχι. Δεν νοιώθω ότι μου έλλειψε κάτι. Ίσα ίσα που έζησα πάρα πολύ ωραία, έχω πολλές καλές αναμνήσεις. Από μικρή πηγαίναμε για ψάρεμα, ήμασταν κοντά στη φύση, πηγαίναμε να μαζέψουμε αμύγδαλα, από 14 ετών βγαίναμε έξω και οι γονείς μας ήταν ήσυχοι, ενώ άλλα παιδιά δεν τα κάνουν αυτά. Επίσης δεν αντιμετωπίζαμε προβλήματα όπως τα ναρκωτικά, τον αλκοολισμό (παρόλο που είχαμε κρούσματα), μάθαμε ελεύθεροι. Δεν θα άλλαζα τα χρόνια μου για να μεγαλώσω σε ένα διαμέρισμα και να ξέρω ότι έχω χιλιάδες επιλογές αλλά είμαι μέσα στο διαμέρισμα, μακριά απ’ τη φύση. - Σας ευχαριστώ πολύ. Εύχομαι σε κάποιο απ’ τα επόμενα ταξίδια του προγράμματος να ακολουθήσετε και εσείς ….
- Πόπη: Τώρα έχουμε τον γάμο …
- Πριν ή μετά τον γάμο, όποτε θέλετε.